| Ανταλλαγή σπόρων μεταξύ των αγροτών. Η μεταρρύθμιση της ΕΕ |
 Ανταλλαγή σπόρων μεταξύ των αγροτών. Η μεταρρύθμιση της ΕΕ
Στις 11 Μαρτίου 2024, η Επιτροπή ENVl του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισε τη γνώμη της σχετικά με την πρόταση κανονισμού για την παραγωγή και την εμπορία φυτικού αναπαραγωγικού υλικού (PRM), η οποία περιλαμβάνει το δικαίωμα των αγροτών να ανταλλάσσουν σπόρους.
Μια εις βάθος ανάλυση των θέσεων του Ευρωπαϊκού Συντονισμού της La Via Campesina.
Φυτικό αναπαραγωγικό υλικό, το σχέδιο μεταρρύθμισης ευρωπαϊκούς κανόνες σχετικά με την παραγωγή και το εμπόριο φυτικού αναπαραγωγικού υλικού γεωργικών καλλιεργειών, τα κηπευτικά, τα αμπέλια και τα οπωροφόρα φυτά είναι σήμερα διασκορπισμένα σε 10 οδηγίες, που εκδόθηκαν εν μέρει τη δεκαετία του 60 και εν μέρει τη δεκαετία του 2000. Το σχέδιο μεταρρύθμισης προβλέπει τη σύνθεση των κανόνων αυτών σε έναν ενιαίο κανονισμό της ΕΕ, με αποκλειστική εξαίρεση τα δασοκομικά πολλαπλασιαστικά υλικά και τα καλλωπιστικά φυτά, καθώς και αυτά που προορίζονται για εξαγωγή σε τρίτες χώρες. Ο νέος κανονισμός:
– διατηρεί τα δύο βασικά κριτήρια, την καταχώριση ποικιλιών και την πιστοποίηση μεμονωμένων παρτίδων φυτικού αναπαραγωγικού υλικού – εισάγει νέες απαιτήσεις σχετικά με τις εγγραφές στα εθνικά μητρώα, τα κριτήρια επισήμανσης και πιστοποίησης, το μητρώο της Ένωσης. Καταχώρηση ποικιλιών σε εθνικά μητρώα Η καταγραφή των ποικιλιών στα εθνικά μητρώα επιτρέπει την άμεση εμπορία αγαθών, για 10 χρόνια, σε όλη την Ε.Ε. Για το σκοπό αυτό ορίζονται: • προκαθορισμένες κατηγορίες (προ-βασικό, βασικό, πιστοποιητικό(α), πρότυπο) • ετερογενές υλικό (δηλαδή υλικό εκτός από ποικιλία ή μείγμα ποικιλιών και κλώνων, συμπεριλαμβανομένων επιλεγμένων κλώνων, πολυκλωνικών μιγμάτων και μονοκλωνικού φυτικού αναπαραγωγικού υλικού) • διαφορετικά συστήματα ελέγχου (π.χ. βιομοριακό) για την επιθεώρηση της ταυτότητας και της καθαρότητας της ποικιλίας. Οι εισαγωγές από τρίτες χώρες επιτρέπονται με την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι προαναφερθείσες απαιτήσεις.
Επισήμανση και πιστοποίηση Επαγγελματίες χειριστές πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα που απαιτούνται από το εγ. (ΕΕ) 2016/2021 για την προστασία των επιβλαβών για τα φυτά οργανισμών, με την επιφύλαξη άδειας από τις αρμόδιες αρχές. Το καθεστώς ρύθμισης καθορίζει τις απαιτήσεις συσκευασίας και σφράγισης παρτίδων, με απαιτήσεις παραγωγής και εμπορίας σύμφωνα με τα «συστήματα σπόρων του ΟΟΣΑ». Παρέχεται Επιπλέον, η δυνατότητα διενέργειας τεχνικών δοκιμών της ποικιλίας για την απόδειξη της γεωπονικής αξίας και της βιώσιμης χρήσης (αξία για βιώσιμη καλλιέργεια και χρήση, VSCU). Μητρώο ΕΕ Μητρώο της ΕΕ συλλέγει τις ποικιλίες που έχουν καταχωρηθεί σε εθνικό επίπεδο, καταχωρημένες σε δύο κατηγορίες: – ποικιλίες με επίσημη περιγραφή, που υποβάλλονται σε δοκιμές διάκρισης, ομοιογένειας, σταθερότητας και VSCU που πραγματοποιούνται αποκλειστικά από τις αρμόδιες αρχές – ποικιλίες διατήρησης με επίσημα αναγνωρισμένη περιγραφή, που δεν υπόκεινται στις προαναφερθείσες δοκιμές και επομένως υπόκεινται σε λιγότερο αυστηρές απαιτήσεις εμπορίας. Εξαιρέσεις Μερικές εξαιρέσεις καθιερώνονται για να διασφαλίζουν μεγαλύτερη ευελιξία για ορισμένες δραστηριότητες, υλικά και ποικιλίες, συμπεριλαμβανομένων των ποικιλιών διατήρησης, ετερογενούς υλικού, φυτικού αναπαραγωγικού υλικού που πωλείται σε τελικούς χρήστες (π.χ. μη επαγγελματίες κηπουρούς), φυτικού αναπαραγωγικού υλικού που διατίθεται στο εμπόριο σε τράπεζες, οργανισμούς και γενετικά δίκτυα ή μεταξύ τους , καθώς και σπόροι που ανταλλάσσονται σε είδος μεταξύ γεωργών. Εξαιρέσεις προβλέπονται επίσης για την εμπορία των: • φυτικό αναπαραγωγικό υλικό για κτηνοτρόφους για την ανάπτυξη νέων ποικιλιών • φυτικό αναπαραγωγικό υλικό ποικιλιών που δεν έχουν ακόμη καταχωρηθεί, που χρησιμοποιείται για τον πολλαπλασιασμό φυτικού αναπαραγωγικού υλικού ή για ανάλυση • φυτικό αναπαραγωγικό υλικό, σε περίπτωση προσωρινών δυσκολιών εφοδιασμού • σπόροι που δεν έχουν ακόμη πιστοποιηθεί οριστικά • μέτρα έκτακτης ανάγκης και προσωρινά πειράματα. Ευρωπαϊκός Συντονισμός Via Campesina, η θέση της οικογενειακής και αγροτικής γεωργίας Ο Ευρωπαϊκός Συντονισμός της La Via Campesina (European Coordination Via Campesina, ECVC) εκφράζει τα συμφέροντα των οικογενειακών και αγροτικών αγροκτημάτων, καθώς και των εργαζομένων στη γεωργία σε όλη την Ευρώπη, μέσω της συνέργειας 31 εθνικών και περιφερειακών οργανισμών σε 21 χώρες της Γηραιάς Ηπείρου. Σε αυτά περιλαμβάνονται η Confédération paysanne στη Γαλλία, η FUGEA στο Βέλγιο, η ARI (Associazione Rurale Italia ή Assorurale) στην Ιταλία.
Επέκταση ECVC θεωρεί την υπό εξέταση μεταρρύθμιση ως μια σημαντική ευκαιρία για να δούμε επιτέλους την εφαρμογή των δικαιωμάτων των αγροτών να ανταλλάσσουν σπόρους στην ΕΕ. Η ανταλλαγή σπόρων από τις δικές του καλλιέργειες αποτελεί ουσιαστική πρακτική για τη δυναμική διαχείριση των σπόρων στο αγρόκτημα και την ανανέωση της αγροβιοποικιλότητας και είναι η προϋπόθεση της επισιτιστικής κυριαρχίας, που νοείται ως δικαίωμα στη γη και αυτοδιάθεση πάνω στα μέσα παραγωγής. Η ανταλλαγή των σπόρων εξακολουθεί να απαγορεύεται σε ορισμένα κράτη μέλη, τα οποία παραβιάζουν έτσι τις αρχές που αναφέρονται στη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Αγροτών (UNDROP, 2018). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη σειρά της, στην υπό εξέταση πρόταση, παρουσιάζει ορισμένα κρίσιμα ζητήματα για τα δικαιώματα των αγροτών στους σπόρους και την αγροβιοποικιλότητα. Ως εκ τούτου, ο Ευρωπαϊκός Συντονισμός της La Via Campesina (ECVC) ζητά από τους ευρωβουλευτές να δώσουν προσοχή στα ακόλουθα σημεία. Δικαιώματα των αγροτών Πρόταση των Βρυξελλών ορίζει κάθε μεταφορά φυτικού αναπαραγωγικού υλικού (PRM), ακόμη και δωρεάν, ως «εμπορευματοποίηση» (εξαιρουμένης της ιδιωτικής χρήσης, εκτός εμπορικών δραστηριοτήτων). Αυτό σημαίνει ότι οι αγρότες που ανταλλάσσουν σπόρους με άλλους αγρότες θα πρέπει να χαρακτηρίζονται ως «επαγγελματίες χειριστές», όπως οι εταιρείες σπόρων και οι διανομείς τους. Μια βαθιά άδικη παρέκκλιση αφού η κύρια δραστηριότητα των αγροτών είναι η παραγωγή τροφίμων και η ανταλλαγή σπόρων επιδιώκει στόχους επιλογής, διατήρησης και δυναμικής διαχείρισης (π. ποικιλιακά μείγματα), καθώς και την αλληλεγγύη των αγροτών όπως οι εταιρείες σπόρων.
Κανόνες μάρκετινγκ Πρέπει επομένως να εφαρμόζονται - με απλοποίηση προς όφελος των μικροεπιχειρήσεων - μόνο στους αγρότες των οποίων η κύρια δραστηριότητα είναι η πώληση σπόρων ή σε όσους πολλαπλασιάζουν PRM για λογαριασμό εταιρειών σπόρων. Επομένως, η έννοια του «μάρκετινγκ» πρέπει να περιοριστεί μόνο στις μεταβιβάσεις «με σκοπό το μάρκετινγκ». Είναι επίσης απαραίτητο να τροποποιηθεί το άρθρο 30 της υπό εξέταση πρότασης, ώστε να επιτρέπεται στις οικογενειακές και αγροτικές εκμεταλλεύσεις (94,8% του συνόλου στην ΕΕ, στοιχεία Eurostat 2020) να ανταλλάσσουν σπόρους και άλλα PRM σε ποσότητες επαρκείς για τις ανάγκες της γεωργικής παραγωγής.
Ετερογενές υλικό, ποικιλίες διατήρησης και διπλώματα ευρεσιτεχνίας Επέκταση ECVC χαιρετίζει την εισαγωγή των νέων κατηγοριών μη οργανικών ετερογενών υλικών και ποικιλιών διατήρησης – που επιτρέπουν μεγαλύτερη ποικιλία στην προμήθεια σπόρων – αλλά έχει ανησυχίες σχετικά με τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Ο προτεινόμενος κανονισμός που εξετάζεται συνδέεται στην πραγματικότητα με την πρόταση για «απελευθέρωση» νέων ΓΤΟ (Νέες Γονιδιωματικές Τεχνικές, NGT), εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 7 Φεβρουαρίου 2024. Ετερογενές μη βιολογικό υλικό και νέες ποικιλίες διατήρησης θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να αποτελούν πύλη για κατοχυρωμένα με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας NGT. Η εισαγωγή των NGTs που κατοχυρώνονται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας σε αυτές τις κατηγορίες (σύμφωνα με το άρθρο 47, εκδ.) θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απώλεια του δικαιώματος επαναχρησιμοποίησης των σπόρων της συγκομιδής, καθώς αυτό το δικαίωμα είναι εγγυημένο μόνο για σπόρους που καλύπτονται από το δικαίωμα ενός κτηνοτρόφου. Ως εκ τούτου, το ECVC ζητά την απαγόρευση της εισαγωγής NGT σε αυτές τις κατηγορίες και επιβεβαιώνει την ανάγκη να εξασφαλιστεί η ιχνηλασιμότητα των νέων ΓΤΟ σε κάθε στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού. Στη συνέχεια πρέπει να απορριφθούν τις «δοκιμές βιωσιμότητας» των ποικιλιών (VSCU), δεδομένου ότι η βιωσιμότητα πρέπει να αξιολογηθεί σε σχέση με τις αγρονομικές πρακτικές που υιοθετούνται. Ένας βιολογικός σπόρος, για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι «λιγότερο βιώσιμος» από βιομηχανικές ποικιλίες προσαρμοσμένες σε εντατικές μονοκαλλιέργειες σε ένα συμβατικό αγροτοβιομηχανικό σύστημα, παρά το γεγονός ότι είναι πιο βιώσιμος σε ένα σύστημα παραγωγής που βασίζεται στην αγροοικολογία και το σεβασμό της βιοποικιλότητας. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, γνώμη της επιτροπής ENVI Η μη δεσμευτική γνώμη της Επιτροπής ENVI (Περιβάλλον, Δημόσια Υγεία και Ασφάλεια των Τροφίμων) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στις 11 Μαρτίου 2024, εισήγαγε μια σειρά αλλαγών στην υπό εξέταση πρόταση κανονισμού: – η παραγωγή και η ανταλλαγή σπόρων και άλλων PRM μη ΓΤΟ για σκοπούς άλλους από την απλή εμπορία τους, ακόμη και όταν οι γεωργοί λαμβάνουν πληρωμή για το κόστος που πραγματοποιήθηκαν, πρέπει να εξαιρούνται από την εφαρμογή των κανόνων εμπορίας – θα πρέπει να προβλεφθούν άλλες εξαιρέσεις για τη διευκόλυνση της διατήρησης ορισμένων PRM, αναγνωρίζοντας τα ειδικά χαρακτηριστικά των ετερογενών PRM μη ΓΤΟ (που παρέχουν αγροβιοποικιλότητα ζωτικής σημασίας για την ανθεκτικότητα στη γεωργία) καθώς και τις λειτουργίες των τραπεζών γονιδίων και άλλων οργανισμών διατήρησης – η αξία μιας ποικιλίας εξαρτάται πρωτίστως από τις συνθήκες στις οποίες αναπτύσσεται και εκτρέφεται. Επομένως, το VSCU θα πρέπει να δοκιμάζεται σε διαφορετικές μεθόδους παραγωγής, ιδιαίτερα σε γεωργικά συστήματα όπου δεν χρησιμοποιούνται συνθετικά φυτοφάρμακα, όπως στη βιολογική γεωργία – Οι «δοκιμές βιωσιμότητας» (VSCU) δεν πρέπει να οδηγούν στον αποκλεισμό των ποικιλιών όταν αυτή η επιλογή μειώνει τη βιοποικιλότητα των καλλιεργειών. Οι δοκιμές VSCU θα πρέπει επίσης να είναι προαιρετικές για τα φρούτα και τα λαχανικά, λόγω του κόστους που συνεπάγονται για τους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς σπόρων – η υπό εξέταση νομοθετική πρόταση πρέπει να συνεπάγεται τροποποίηση της οδηγίας 98/44/ΕΚ για τη νομική προστασία των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων, προκειμένου να διατηρηθεί η ελεύθερη πρόσβαση στους γενετικούς πόρους. Προτεινόμενες αλλαγές στο ENVI
Οι κύριες αλλαγές της επιτροπής ENVI στην υπό εξέταση πρόταση κανονισμού αφορά: – εξαίρεση των νέων ΓΤΟ (NGTs κατηγορίας 1 και 2) από την έννοια του «ετερογενούς υλικού» – κατάργηση της πρότασης τροποποίησης του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848 (για το βιολογικό σύστημα) – εξαίρεση από τους κανόνες εμπορίας για τις μεταφορές PRM μεταξύ τραπεζών, οργανωτών και γενετικών δικτύων – εξαίρεση από το πεδίο εφαρμογής της ρύθμισης των PRM που πωλούνται ή μεταβιβάζονται με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, είτε δωρεάν είτε όχι, για παράδειγμα σε ερευνητικές δραστηριότητες στο δικό του χωράφι (στο αγρόκτημα) και σε έρευνα που διεξάγεται για τη δυναμική διατήρηση των γενετικών πόρων . Με συγκεκριμένες προβλέψεις για PRM που παράγονται από αγρότες για δική τους χρήση – εξαίρεση των υβριδικών ποικιλιών F1 από τις «ποικιλίες διατήρησης» – εξαίρεση των ποικιλιών που καλύπτονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ), ΓΤΟ και NGT κατηγορίας 1 από τις εξαιρέσεις που προβλέπονται για μείγματα προς διατήρηση – εξαίρεση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στις ποικιλίες διατήρησης, στα μέρη τους ή/και γενετικά συστατικά εάν προορίζονται για διατήρηση, έρευνα, αναπαραγωγή ή/και εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της εκμετάλλευσης – συμπερίληψη των ορισμών της αναπαραγωγής φυτών και της «δυναμικής διατήρησης των φυτικών γενετικών πόρων» – η έγκριση των κατ' εξουσιοδότηση πράξεων από την Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις διαβουλεύσεις που πραγματοποιήθηκαν με τα ενδιαφερόμενα μέρη που εμπλέκονται με το ετερογενές υλικό – οι αγρότες πρέπει να μπορούν να ανταλλάσσουν σπόρους και με οικονομική αποζημίωση που να καλύπτει το κόστος παραγωγής, καθώς και δωρεάν (άρθρο 30) – οι εξαιρέσεις που προβλέπονται για ποικιλίες που δεν έχουν ακόμη καταχωριστεί και οι προσωρινές άδειες θα πρέπει να εξαιρεθούν για παλιούς και νέους ΓΤΟ, καθώς και για ΑΜΚ από τρίτες χώρες που δεν έχουν ακόμη πιστοποιηθεί και διατεθεί στο εμπόριο στην ΕΕ – οι διατάξεις σχετικά με τα PRM που διατίθενται στο εμπόριο σε τελικούς χρήστες, μεταξύ τραπεζών, οργανισμών και γενετικών δικτύων και τις ανταλλαγές σε είδος μεταξύ γεωργών θα πρέπει να εξαιρούνται από τις υποχρεώσεις των επαγγελματιών φορέων παραγωγής PRM
– συμπερίληψη ειδικών απαιτήσεων για την καταχώριση ποικιλιών ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα (για να αποφευχθεί η εμφάνιση αντοχής στα ζιζάνια) και άλλων χαρακτηριστικών που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες αγρονομικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της ζημιάς σε επικονιαστές και της ανάπτυξης άγριων φυτών επικονιαστών – το VCSU έχει ενσωματωθεί στις απαιτήσεις παραγωγικότητας και πρέπει να λαμβάνει υπόψη ένα ανώτερο χαρακτηριστικό σε τουλάχιστον ένα από τα υπάρχοντα συστήματα γεωργικής παραγωγής όπου πρόκειται να εκτελεστούν οι δοκιμές (π.χ. συμβατικό, βιολογικό). Η αξιολόγηση VCSU δεν αντικαθιστά την αξιολόγηση για φυτά ΓΤΟ και NGT. Σου αρέσει το organiclife.gr ; Θα το εκτιμούσαμε εάν μας το έδειχνες με ένα LIKE …
|
