18η Οκτωβρίου. Πανευρωπαϊκή Ημέρα κατά της Εμπορίας Ανθρώπων

Η εμπορία ανθρώπων ή human trafficking, που αναγνωρίζεται και διεθνώς ως η μορφή της σύγχρονης σκλαβιάς, είναι η κακοποίηση παιδιών, γυναικών και ανδρών για το σώμα και την εργασία τους. Είναι η σύγχρονη σκλαβιά.

Είναι από τις πιο οργανωμένες και σκληρές εγκληματικές δραστηριότητες, ένα φαινόμενο πολύ καλά καλυμμένο, το οποίο αποσκοπεί στην εκμετάλλευση των ανθρώπων με τη χρήση της βίας και της εξαπάτησης.

Από το 2013 η 30η Ιουλίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Εμπορίας Ανθρώπων, με στόχο να αναδείξει την ανάγκη για πιο αποτελεσματικά μέτρα ως προς την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, ενός από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Επίσης με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης η 18η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως Πανευρωπαϊκή Ημέρα κατά της Εμπορίας Ανθρώπων (EU Anti-Trafficking Day).

Τι ακριβώς είναι η εμπορία ανθρώπων
Eμπορία ανθρώπων σημαίνει τη συλλογή, τη μεταφορά, τη μετακίνηση, την υπόθαλψη ανθρώπων μέσω απειλής ή χρήση βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, απαγωγής, εξαπάτησης, απάτης, κατάχρηση δύναμης ή μιας ευάλωτης κατάστασης, ή της πληρωμής ή λήψης χρημάτων με σκοπό τη συγκατάθεση ενός ατόμου ώστε να ασκήσει εξουσία πάνω σε έναν άλλον άνθρωπο με σκοπό την εκμετάλλευση.

Τα κέρδη που αποφέρει το παγκόσμιο εμπόριο ανθρώπων στα εγκληματικά δίκτυα μπορούν να συγκριθούν μόνο με τα αντίστοιχα του εμπορίου ναρκωτικών και όπλων.

Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο οργανωμένο και αποτρόπαιο έγκλημα παγκοσμίως.

Πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο πρόβλημα που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές ευρωπαϊκές αξίες και αρχές: Το δικαίωμα στην ισότητα, στην αξιοπρέπεια, στη διαβίωση χωρίς φόβο.

Η Παγκόσμια Βάση Δεδομένων για την εμπορία ανθρώπων υπολογίζει πως στην αλυσίδα του φαινομένου εμπλέκονται 164 χώρες και άνθρωποι 175 διαφορετικών εθνικοτήτων.

Μια διεθνής επικερδής επιχείρηση, με κέρδη 24 δισεκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο.

Κάθε χρόνο, εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά πέφτουν στα χέρια διακινητών στις χώρες τους και στο εξωτερικό. Η εμπορία ανθρώπων έχει πολλές μορφές.

Αυτά περιλαμβάνουν την εκμετάλλευση στη βιομηχανία του σεξ, της ψυχαγωγίας και της φιλοξενίας, καθώς και ως οικιακή βοηθός ή σε αναγκαστικούς γάμους.

Τα θύματα αναγκάζονται να εργάζονται σε εργοστάσια, σε εργοτάξια ή στον αγροτικό τομέα χωρίς αμοιβή ή με ανεπαρκή μισθό, ζώντας με τον φόβο της βίας και συχνά σε απάνθρωπες συνθήκες.

Μερικά θύματα εξαπατούνται ή εξαναγκάζονται να αφαιρέσουν τα όργανά τους. Τα παιδιά αναγκάζονται να υπηρετούν ως στρατιώτες ή να διαπράττουν εγκλήματα προς όφελος των εγκληματιών.

Κανένας κλάδος ή βιομηχανία δεν απέχει από την εμπορία ανθρώπων.

Τα θύματα μπορεί να είναι εργαζόμενοι σε εργοστάσια επεξεργασίας τροφίμων, σερβιτόροι ή μάγειρες σε εστιατόρια, οικοδόμοι, αγροτικοί εργάτες, ψαράδες, οικιακό προσωπικό σε ξενοδοχεία, οικιακή βοήθεια σε ιδιωτικές κατοικίες ή γυναίκες και άνδρες θύματα σεξουαλικής εμπορίας σε οίκους ανοχής, σπα και αίθουσες μασάζ.

Σύμφωνα με τις «Παγκόσμιες εκτιμήσεις της σύγχρονης δουλείας» του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας του 2016, σχεδόν 40,3 εκατομμύρια άνθρωποι είναι θύματα της σύγχρονης δουλείας, εκ των οποίων 24,9 εκατομμύρια εγκλωβίζονται σε καταναγκαστική εργασία και σεξουαλική δουλεία και 15,4 εκατομμύρια υποβάλλονται σε καταναγκαστικό γάμο.

Μέσω εξαναγκασμού, εξαπάτησης ή βίας παγιδεύονται σε δουλειές και καταστάσεις από τις οποίες δεν μπορούν να ξεφύγουν.

Σπάζοντας τις παρανοήσεις

Συχνά υποθέτουμε ότι η εμπορία επηρεάζει μόνο ορισμένους τύπους ατόμων, όπως εκείνους που ζουν σε συνθήκες άθλιας φτώχειας με ελάχιστη έως καθόλου πρόσβαση στην εκπαίδευση.

Ενώ ορισμένοι παράγοντες καθιστούν ορισμένους πληθυσμούς εξαιρετικά ευάλωτους στην εμπορία ανθρώπων, δεν υπάρχει «τυπικό» προφίλ.

Οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει θύμα ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, φυλής, ιδιότητας του πολίτη, κοινωνικοοικονομικού επιπέδου ή μορφωτικού επιπέδου.

Για παράδειγμα, τα άτομα μπορεί να έχουν υψηλή εκπαίδευση, να μιλούν πολλές γλώσσες και να είναι κάτοχοι πανεπιστημιακών πτυχίων, ενώ άλλα μπορεί να έχουν ελάχιστα έως καθόλου σχολικά ή ακαδημαϊκά επιτεύγματα.

Η κατανόηση ότι κανείς δεν έχει ανοσία στη θυματοποίηση, μας επιτρέπει να βελτιώσουμε τις στρατηγικές πρόληψης και αναγνώρισης των θυμάτων.

Όσον αφορά τα θύματα, μόνο το 1-%-2% καταφέρνουν να διασωθούν, ενώ 1 στους 100.000 Ευρωπαίους διακινητές ανθρώπων καταδικάζεται.

Τα στοιχεία αυτά αντικατοπτρίζουν την αδυναμία της πολιτείας και των δικαστηρίων να ενεργήσουν δραστικά στην καταπολέμηση του εγκλήματος.

Μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι έμποροι για τη στρατολόγηση θυμάτων

Σε ένα περιστατικό εμπορίας ανθρώπων μπορεί να χρησιμοποιηθούν περισσότερες από μία μέθοδοι. Η αλήθεια είναι ότι το θύμα μπορεί να είναι οποιοσδήποτε, οπουδήποτε και ανά πάσα στιγμή.

• Βία. Τα θύματα συχνά απαγάγονται και μετατρέπονται σε σύγχρονους σκλάβους.

Η βία, οι απειλές και η κακοποίηση χρησιμοποιούνται για να παγιδέψουν τα θύματα συναισθηματικά και σωματικά, σπάζοντάς τους το ηθικό και αναγκάζοντάς τους να συμμορφωθούν.

• Εξαπάτηση. Οι δουλέμποροι βρίσκουν συχνά τα θύματά τους μέσω ψευδών αγγελιών που υπόσχονται
νόμιμη εργασία.

Οι ψευδείς υποσχέσεις για γάμο και μετανάστευση είναι επίσης συχνοί τρόποι με τους οποίους οι δουλέμποροι εκμεταλλεύονται τα ευάλωτα άτομα.

Είναι συχνό φαινόμενο δουλέμποροι να δελεάζουν τα θύματά τους με την πρόφαση ότι θα καλύψουν μια συναισθηματική-φυσική ανάγκη/επιθυμία ή την ανάγκη/επιθυμία για σχέση.

Στοχεύουν τα θύματά τους με την υπόσχεση ότι θα τα φροντίζουν, ενώ στην πραγματικότητα σχεδιάζουν να τα εκμεταλλευτούν.

Οι γυναίκες πέφτουν συχνά θύματα εμπορίας ανθρώπων από άντρες που παριστάνουν τον σύντροφο που τις αγαπάει.

Οι μορφές και τα θύματα εμπορίας στην Ελλάδα του 2022
Παρόλο που στο μυαλό των περισσοτέρων η εμπορία ανθρώπων έχει περάσει ως καθαρή σεξουαλική εκμετάλλευση (90% των θυμάτων που διακινούνται προς κράτη-μέλη της ΕΕ, καταλήγουν στη βιομηχανία του σεξ), εντούτοις σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ μπορεί να λάβει και άλλες μορφές.

Βέβαια στις γυναίκες σχετίζεται πρωτίστως με τη σεξουαλική εκμετάλλευση.

Η νέα τηλεοπτική καμπάνια της Α21 για την εμπορία ανθρώπων και τη γραμμή καταγγελιών και πληροφόρησης 1109, ρίχνει φως στους σκοτεινούς τρόπους στρατολόγησης και εκμετάλλευσης γυναικών, που είναι και τα περισσότερα θύματα, και μας καλεί να τις δούμε, και να μην μείνουμε άπραγοι.

Σύμφωνα με το blogs.sch.gr, το Συμβούλιο της Ευρώπης, η εμπορία ανθρώπων για εργασιακή εκμετάλλευση καταγράφει άνοδο στην Ευρώπη και υπερτερεί της σεξουαλικής εκμετάλλευσης ως κυρίαρχη μορφή της σύγχρονης δουλείας σε αρκετές χώρες, μεταξύ αυτών της Βρετανίας, του Βελγίου και της Πορτογαλίας.

Έτσι η εμπορία ανθρώπων μπορεί να είναι πιο κοντά μας από όσο νομίζουμε. Για παράδειγμα, ορισμένα από τα αγαθά που καταναλώνουμε μπορεί να έχουν παραχθεί από θύματα εμπορίας ανθρώπων.

Η εμπορία ανθρώπων είναι ένα καλά κρυμμένο έγκλημα ακόμη και στην Ελλάδα, καθώς οι περισσότεροι πολίτες αγνοούν τη σκληρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συμβαίνει στην ίδια την πόλη τους.

Περίπου 20.000 γυναίκες, ανάμεσά τους και 1.000 κοπέλες ηλικίας από 13-15, βρίσκονται παγιδευμένες στη βιομηχανία του σεξ στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με δήλωση της αναφοράς για την εμπορία ανθρώπων «Trafficking in Persons Report», τα θύματα αυτά προέρχονται κυρίως από την Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τη Νιγηρία.

Πρέπει οι λεγόμενοι «πελάτες» να σταματήσουν να στηρίζουν όλο αυτό το σύστημα. Από τον πρώτο έως και τον τελευταίο κρίκο όλοι είναι εξίσου υπεύθυνοι κι ένοχοι.