| Τί είναι τα υβρίδια ; Επιτρέπονται στη βιολογική γεωργία ; Ποιες οι διαφορές με τα μεταλλαγμένα. |
 Τί είναι τα υβρίδια ; Επιτρέπονται στη βιολογική γεωργία ; Ποιες οι διαφορές με τα μεταλλαγμένα...
Υβρίδια και παραδοσιακές ποικιλίες
Ως υβρίδια, ονομάζονται τα φυτά, τα οποία προκύπτουν από τη διασταύρωση διαφορετικών ποικιλιών του ίδιου είδους και παρουσιάζουν βελτιωμένα χαρακτηριστικά σε σχέση με τα φυτά από τα οποία προέρχονται. Συνήθως, οι επαγγελματίες κυρίως καλλιεργητές, αλλά και αρκετοί ερασιτέχνες, τα προτιμάνε, επειδή με τα υβρίδια έχουμε μεγαλύτερες αποδόσεις, ευκολία στη μεταφορά, μεγαλύτερους καρπούς, ανθεκτικότητα φυτά σε ασθένειες, φυτοφάρμακα και κλιματικές συνθήκες και τέλος, επειδή με τα υβρίδια, μπορούμε να έχουμε συγκεκριμένες ιδιότητες, που ορισμένοι αρέσκονται, όπως πχ φρούτα χωρίς κουκούτσια, συγκεκριμένο σχήμα κλπ…
Οι παραπάνω βελτιώσεις, εξυπηρετούν εμπορικούς σκοπούς, αν και προσωπικά διαφωνώ, μιας και προτιμώ τα προϊόντα στην παραδοσιακή τους μορφή και γεύση...
Τα κηπευτικά, που προκύπτουν από σπορόφυτα υβριδίων, μπορεί να παρουσιάζουν αυξημένες αποδώσεις, αλλά υστερούν συνήθως σε γεύση και για αυτό δε μπορούμε να βρούμε εύκολα στην αγορά, εύγευστα λαχανικά και φρούτα.
Τα υβρίδια, περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες νερού και επειδή το φυτό έχει αυξημένη ποσότητα καρπού να θρέψει, το προϊόν που προκύπτει, υστερεί τόσο σε γεύση, όσο και σε θρεπτικά συστατικά, σε σύγκριση με τις παραδοσιακές ποικιλίες που έχουν πιο μεστή σάρκα και εντονότερη γεύση και άρωμα.
Αυτός μάλιστα πιθανόν να είναι και ο λόγος, που χρειαζόμαστε σήμερα τα συμπληρώματα διατροφής, αφού τα λαχανικά και φρούτα που καταναλώνουμε, υστερούν σε θρεπτικά συστατικά.
Ο σπόρος των υβριδίων, εν αντιθέσει με τις παραδοσιακές ποικιλίες, δε μπορεί να καλλιεργηθεί, αφού δεν είναι γόνιμος.
Ετσι λοιπόν, ένας ακόμη αρνητικός παράγοντας, είναι πως ο καλλιεργητής είναι αναγκασμένος κάθε χρόνο να αγοράζει σπόρους, αντί να συλλέγει από το ίδιο το φυτό για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο.
Επιτρέπονται τα υβρίδια στη βιολογική γεωργία ;
Ένα εύλογο ερώτημα που προκύπτει, είναι το κατά πόσον επιτρέπεται στη βιολογική γεωργία η χρήση υβριδίων. Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός για τα βιολογικά, επιτρέπει την καλλιέργεια υβριδίων, αρκεί φυσικά ο γεωργός να ακολουθεί τους κανόνες βιοκαλλιέργειας, χωρίς να χρησιμοποιεί χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα.
Και ενώ τα υβρίδια επιτρέπονται, αφού στην ουσία μιλάμε για διασταυρώσεις φυτών, τα GMO ( μεταλλαγμένα ), απαγορεύονται αυστηρά.
Μάλιστα, έως πρόσφατα, η νομοθεσία είχε θεσπίσει αυστηρούς περιορισμούς στη χρήση παλαιών παραδοσιακών σπόρων.
Μόλις από τον Ιανουάριο του 2021, επιτράπηκε από τον νέο κανονισμό των βιολογικών ( 2018/848 ) η διάθεση, αναπαραγωγή και καλλιέργεια παραδοσιακών ποικιλιών, χωρίς να απαιτείται άδεια παρέκκλισης.
Οσοο και εάν φαίνεται απίστευτο, έως τον Ιανουάριο του 2021, οι ευρωπαίοι αγρότες, τόσο της συμβατικής, όσο και της βιολογικής γεωργίας, απαγορευότανε να καλλιεργούν παραδοσιακούς παλαιούς σπόρους, χωρίς την απαιτούμενη άδεια. Μια διαδικασία, τόσο χρονοβόρα, όσο και πολυδάπανη…
Εαν δηλαδή ένας παραγωγός έβρισκε σε ένα συρτάρι σπόρο από τον παππού του, δε μπορούσε νόμιμα να τον καλλιεργήσει, χωρίς την απαιτούμενη άδεια !!!
Εως τότε, η νομοθεσία, επέτρεπε την πώληση μόνο των ποικιλιών που έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, ομοιόμορφα, διακριτά και σταθερά.
Τις ιδιότητες αυτές, μπορούν να τις έχουν σχεδόν μόνο οι εμπορικές ποικιλίες, λόγω του εργαστηριακού περιορισμού, που υφίσταται η γενετική τους βάση ή όσες είχαν πάρει άδεια παρεκλισης.
Αντίθετα, οι παραδοσιακές ποικιλίες, λόγω της πλούσιας γενετικής τους βάσης, παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία και διαφορετικότητα, με αποτέλεσμα να απαγορεύεται η εμπορική τους διάθεση, καταστρέφοντας παράλληλα έτσι, τη βιοποικιλότητα του οικοσυστήματος.
Ο νέος Κανονισμός, έδωσε για πρώτη φορά τη δυνατότητα στους βιολογικούς καλλιεργητές να έχουν πρόσβαση, να καλλιεργούν, να αναπαράγουν και/ή να εμπορεύονται οι ίδιοι, το ετερογενές βιολογικό αναπαραγωγικό υλικό (σπόρους, μοσχεύματα, φυτά) με μια διαδικασία πολύ απλούστερη από αυτή που προβλέπεται για τη συμβατική γεωργία.
Ποια η διαφορά υβριδίου και μεταλλαγμένου ;
Όπως αναφέραμε και παραπάνω, τα υβρίδια, αποτελούν διασταύρωση διαφορετικών ποικιλιών του ίδιου είδους. Τα GMO ( μεταλλαγμένα ), αποτελούν προϊόντα που έχουν προκύψει από επέμβαση του ανθρώπου στο DNA του φυτού.
Η διαφορά δηλαδή ανάμεσα σε υβρίδιο και μεταλλαγμένο, έχει να κάνει με το βαθμό παρέμβασης του ανθρώπου στο φυτό.
Τα υβρίδια, θα λέγαμε, πως έχουν υποστεί μια επέμβαση σε φυσικό επίπεδο, αφού πρόκειται απλά για διασταυρώσεις διαφορετικών ποικιλιών του ίδιου είδους, κάτι που άλλωστε το κάνει και η ίδια η φύση από μόνη της, απλά όχι σε τόσο εντατικό ρυθμό.
Στα γενετικά τροποποιημένα φυτά, ο άνθρωπος επεμβαίνει στο γονιδίωμα του φυτού με απρόβλεπτες συνέπειες, τόσο για την ανθρώπινη υγεία, όσο και το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα.
Σύμφωνα με έρευνες στην Ελλάδα, μόνο το 1% των εγχώριων ποικιλιών σιταριού και το 2-3% των λαχανικών, που υπήρχαν πριν από πενήντα χρόνια, καλλιεργούνται ακόμα και σήμερα.
Προβλέπεται ότι σύντομα, το 90% των παραδοσιακών Ευρωπαϊκών ποικιλιών θα εξαφανιστεί και η κατάσταση θα γίνει μη αναστρέψιμη.
Ήδη οι παραδοσιακές ποικιλίες εξαφανίστηκαν από τη Γερμανία και στην Αγγλία έχουν εξαφανιστεί από την αγορά 1500 ποικιλίες.
Ο σπόρος στα βάθη του χρόνου…
Αρχικά οι σπόροι παράγονταν αποκλειστικά από γεωργούς, οι οποίοι εξημέρωναν και βελτίωναν τα διάφορα άγρια είδη και δημιούργησαν τα σημερινά καλλιεργούμενα φυτά, όπως το σιτάρι, το καλαμπόκι κλπ. Αργότερα, μέρος της γενετικής βελτίωσης πέρασε στα χέρια δημόσιων ερευνητικών Ινστιτούτων, τα οποία άρχισαν μέσα από πειράματα να εισάγουν σταδιακά τη λογική των υβριδίων.
Τις τελευταίες όμως δεκαετίες, οι δημόσιοι βελτιωτές δεν χρηματοδοτούνται επαρκώς και αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό το μερίδιο της ιδιωτικής βιομηχανίας σποροπαραγωγής, μιας και τα κέρδη είναι τεράστια.
Σπόροι της Βιομηχανίας:
Οι σπόροι της ιδιωτικής βιομηχανίας σποροπαραγωγής καλύπτονται από πνευματικά δικαιώματα ( ή πατέντες στην περίπτωση των γενετικά τροποποιημένων - GMO ). Τα υβρίδια πρώτης γενιάς (F1) των σπόρων της βιομηχανίας διασπώνται στην δεύτερη γενιά και έτσι ο σπόρος που ενδεχόμενα να κρατήσει ο γεωργός, δεν αναπαράγεται σωστά.
Επομένως, είτε για νομικούς είτε για πρακτικούς λόγους, ο παραγωγός δεν μπορεί να κρατήσει σπόρο για την επόμενη χρονιά και άρα πρέπει να τον αγοράσει ξανά από τις εταιρίες.
Οι σπόροι αυτοί έχουν υψηλή παραγωγικότητα, αλλά είναι ταυτόχρονα και ευπαθείς και απαιτούν σημαντικές εισροές από λιπάσματα και παρασιτοκτόνα.
Η ίδια εταιρεία που έχει πατεντάρει το υβρίδιο, πουλάει και το ζιζανιοκτόνο που αντέχει το φυτό, όπως και τα ανάλογα λιπάσματα.
Επομένως εντείνεται η εξάρτηση του γεωργού από φάρμακα και από την αγορά νέου σπόρου κάθε χρόνο. Οι βιομηχανικοί σπόροι είναι κατάλληλοι για την εντατική γεωργία.
Τις τελευταίες δεκαετίες η βιομηχανία σποροπαραγωγής χαρακτηρίζεται από πολύ μεγάλη συγκέντρωση δύναμης. Οι μεγάλες εταιρίες συνεχώς εξαγοράζουν τις μικρές και τις μεσαίες με αποτέλεσμα, δέκα μόνον πολυεθνικές να ελέγχουν το 73% της παγκόσμιας εμπορικής διακίνησης σπόρων.
Οι Παραδοσιακές Ποικιλίες Κάθε χώρα διαθέτει ένα μεγάλο φυσικό θησαυρό, την γενετική ποικιλότητα, δηλαδή ποικιλία λαχανικών και φρούτων, καθώς και σπάνια είδη ζώων, προσαρμοσμένα όλα στις συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες. Οι παραδοσιακοί γεωργοί είχαν φτάσει με τον καιρό να έχουν μια ποικιλία για σχεδόν κάθε ανάγκη, π.χ. μια ποικιλία που θα την φύτευαν αν προβλεπόταν ξηρασία ή μια ποικιλία που θα άντεχε σε κάποια αρρώστια.
Ήξεραν πως να απομονώσουν κάποιο χαρακτηριστικό. Με την έλευση των μονοπωλίων βλέπουμε τις ποικιλίες που κληροδοτήθηκαν από γενιά σε γενιά, να εγκαταλείπονται, χάριν του σπόρου που αγοράζει ο αγρότης από τα γεωπονικά καταστήματα.
Οι ποικιλίες που ήταν προσαρμοσμένες στις ειδικές ανάγκες της περιοχής και ήταν αποτέλεσμα επίπονης προσπάθειας αιώνων, κινδυνεύουν σοβαρά από ολοσχερή εξαφάνιση, ενώ καλλιεργείται σκόπιμα η αποκλειστική εξάρτηση των εντόπιων παραγωγών και κατ’ επέκταση όλης της εγχώριας παραγωγής από εταιρείες εμπορίας υβριδίων.
Σύμφωνα με έρευνες στην Ελλάδα, μόνο το 1% των εγχώριων ποικιλιών σίτου και το 2-3% των λαχανικών, που υπήρχαν πριν από πενήντα χρόνια, διασώζεται υπό καλλιέργεια σήμερα.
Προβλέπεται ότι σύντομα το 90% των παραδοσιακών Ευρωπαϊκών ποικιλιών θα εξαφανιστεί και η κατάσταση θα γίνει μη αναστρέψιμη.
Ήδη οι παραδοσιακές ποικιλίες εξαφανίστηκαν από τη Γερμανία και στην Αγγλία έχουν εξαφανιστεί από την αγορά 1500 ποικιλίες.
Υπάρχουν παραδοσιακές ποικιλίες με μεγάλη παραγωγή και καλά χαρακτηριστικά για εμπορική χρήση. Υπάρχουν και άλλες με μικρότερη απόδοση από τις βελτιωμένες. Ο παραδοσιακός σπόρος είναι ελεύθερος για αναπαραγωγή και έχει μικρές απαιτήσεις για λιπάσματα και φυτοπροστασία.
Εάν αγοράσω σπόρους, πως μπορώ να διακρίνω εάν είναι υβρίδια ή όχι ;
Αρχικά, ο γεωπόνος ή πωλητής του καταστήματος, που θα προμηθευτείτε τους σπόρους, θα σας ενημερώσει σχετικά. Ενας γενικός κανόνας, είναι πως οι σπόροι υβριδίων είναι πάντοτε συσκευασμένοι σε τυποποιημένο σακουλάκι και δεν πωλούνται χύμα. Η συσκευασία των σπόρων υβριδίων, φέρει τον κωδικό F1
Παραδοσιακοί σπόροι, υβρίδια ή μεταλλαγμένα ;
Προσωπικά, τάσσομαι υπέρ των παραδοσιακών σπόρων. Οσο όμως ο καταναλωτής ζητάει σταφύλια και καρπούζια χωρίς κουκούτσια, ίσιες πιπεριές και λεπτόφλουδες ντομάτες, πολύ φοβάμαι πως δε θα αργήσει να έρθει η καθολική εξαφάνιση ντόπιων ποικιλιών και η περεταίρω υποδούλωση της ανθρώπινης ύπαρξης, σε Πολυεθνικές εταιρείες κολοσσούς, που θα έχουν τις πατέντες και τα δικαιώματα των σπόρων και των φυτών. Αν και είναι πλέον πολύ αργά, σίγουρα μπορούμε να κάνουμε κάτι, ώστε να στηρίξουμε όσες παραδοσιακές ποικιλίες έχουν απομείνει και δεν έχουν χαθεί για πάντα.
Πολύ μεγάλο έργο στην Ελλάδα, επιτελούν οι τράπεζες σπόρων, οι οποίες συλλέγουν και προσφέρουν δωρεάν σπόρο από παραδοσιακές ποικιλίες.
Παναγιώτης Μερεντίτης / Organic Life
Σου αρέσει το organiclife.gr ; Θα το εκτιμούσαμε εάν μας το έδειχνες με ένα LIKE …
|
