| Στη Μακρόνησο με φουσκωτό. Το νησί της ωραίας Ελένης |
 Στo πλαίσιo του ταξιδιωτικού αφιερώματος, επιλέξαμε να επισκεφθούμε τη νήσο της Μακρονήσου με φουσκωτό. Απέχει μόλις 2,5 ναυτικά μίλια από το λιμάνι του Λαυρίου και αποτελεί έναν τόπο ιστορικό, ο οποίος στην πορεία των χρόνων αποτέλεσε ουκ ολίγες φορές χώρο βασανιστηρίων, στρατόπεδο συγκέντρωσης, λοιμοκαθαρτήριο και στη νεώτερη ιστορία «εθνικό αναμορφωτήριο».  Έτσι λοιπόν, ένα ηλιόλουστο πρωινό, ξεκινήσαμε για το σύντομο ταξίδι μας. Το φουσκωτό έπεσε στη θάλασσα από τη γλύστρα της περιοχής του Βρωμοπουσίου με τη θαλασσινή αύρα να γεμίζει σύντομα τα πνευμόνια μας. Οι δυτικοί άνεμοι έντασης 5 bf που επικρατούσαν στην περιοχή, αποτέλεσαν τον ιδανικό «στίβο μάχης» για ατελείωτο παιχνίδι με τα αφρισμένα κύματα. Ύστερα από κοντά δεκαπέντε λεπτά ταξιδιού, δέσαμε το μικρό μας σκάφος στο λιμάνι που βρίσκεται στη νοτιοδυτική άκρη του νησιού, ακριβώς απέναντι από το λιμάνι του Λαυρίου.
 Το λιμάνι της Μακρονήσου Στους αρχαίους χρόνους, η νήσος έφερε το όνομα "Ελένη" ή "Ελένη νήσος" επειδή κατά την Ελληνική Μυθολογία όταν την ωραία Ελένη απήγαγε ο Πάρις στη Τροία ή στην επιστροφή από εκεί με τον Μενέλαο, εκείνη αποβιβάσθηκε στη νήσο αυτή.   Κατά τη διάρκεια του Βαλκανικού πολέμου (1912-1913) στη Μακρόνησο είχε μεταφερθεί μεγάλος αριθμός Τούρκων αιχμαλώτων, που έζησαν εκεί μέχρι της υπογραφής ειρήνης οπότε και μετακινήθηκαν στη Τουρκία. Η Μακρόνησος λειτούργησε για ένα και πλέον χρόνο ως λοιμοκαθαρτήριο προσφύγων (Ποντίων κατά κύριο λόγο) την περίοδο 1922-1923 “Φιλοξενήθηκαν” δεκάδες χιλιάδες προσφύγων κάτω από απάνθρωπες και τραγικές συνθήκες με αποτέλεσμα πάρα πολλοί να αφήσουν εκεί την τελευταία τους ανάσα.  Από τον Απρίλιο του 1947 και στη διάρκεια του Εμφυλίου χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο συγκέντρωσης "εθνικής αναμόρφωσης" για χιλιάδες κομμουνιστές, πολιτικούς κρατούμενους και λιποτάκτες στρατιώτες. Μάλιστα, ένα από τα μελανότερα σημεία της ιστορίας μας, αποτελεί το διήμερο 29/02 και 01/03/1948, στο οποίο δολοφονήθηκαν από ξηράς και θάλασσας πάνω από 300 στρατιώτες του Α τάγματος Μακρονήσου, υπό τις διαταγές του συνταγματάρχη Μπαϊρακτάρη.   Ο καπετάνιος του καϊκιού Μ. Βονταμίτης, πριν πεθάνει, σε μαρτυρία του, κάνει λόγο για 350 νεκρούς που τους μετέφερε με δρομολόγια μακριά στον Κάβο Ντόρο, στο ξερονήσι Σαν Τζιόρτζιο. Εκεί περίμενε πολεμικό καράβι. «Οι ναύτες παίρνανε τους σκοτωμένους φαντάρους και τους χώνανε μέσα σε συρμάτινα δίχτυα με βαρίδια και τους φουντάρανε στο βυθό της θάλασσας».
Στο θέμα των νεκρών της Μακρονήσου κατά τις ημέρες της μεγάλης σφαγής η επίσημη πολιτεία κρατάει σιγήν ιχθύος. Τα επίσημα αρχεία του στρατού μιλούν μόνο για 17 νεκρούς, ενώ έχουν εξαφανιστεί τα αρχεία της ΒΧΙ Διεύθυνσης του ΓΕΣ, που ήταν και η διοικούσα αρχή του στρατοπέδου. Μάλιστα, η διεύθυνση ΒΧΙ θεωρείται ανύπαρκτη από το ΓΕΣ που δε δίνει κανένα στοιχείο γι' αυτήν.
Το 1958 κλείνει η Μακρόνησος...
Αν και έχει περάσει στην κοινή γνώμη η πεποίθηση « φιλοξενούσε » εξόριστους και επί δικτατορίας, η αλήθεια είναι πως η χούντα των συνταγματαρχών, ουδέποτε χρησιμοποίησε τη Μακρόνησο για να στείλει αντιφρονούντες. Τους έστελνε όμως, στην κοντινή Γυάρο και σε άλλες περιοχές. Η Μακρόνησος, χρησιμοποιήθηκε τελευταία φορά το 1958
 Ο χώρος αναφοράς του ΑΕΤΟ με το ψηφιδωτό από βότσαλα. Η Μακρόνησος ανήκει διοικητικά στη Τζιά. Το νησί είναι ακατοίκητο, μιας και αποτελεί κρατική περιουσία. Βέβαια και εδώ θα συναντήσουμε τους γνωστούς μας «οικοπεδοφάγους» οι οποίοι εδώ και χρόνια προσπαθούν να οικειοποιηθούν κάποιες εκτάσεις του. Μάλιστα, το 2017, κλιμάκιο των επιθεωρητών περιβάλλοντος, πραγματοποίησε αυτοψία στο νησί και εντόπισε 22 αυθαίρετα κτίσματα και κατασκευές  Το βλέμμα του επισκέπτη πέφτει αμέσως επάνω στο πανύψηλο μνημείο το οποίο απεικονίζει μια ανθρώπινη μορφή και το οποίο μάλιστα αποτέλεσε και την πρώτη μας στάση. «Στους αγωνιστές – δεσμώτες σε αυτό το νησί 1947-1958 (Π.Ε.Κ.Α.Μ)» διαβάσαμε στην χαραγμένη πλάκα του.   Η επιβλητική παρουσία της αντρικής φιγούρας, η οποία κουβαλάει στους ώμους της έναν ογκώδη βράχο ενώ το σώμα του αγκαλιάζει ένα αγκάθινο πλέγμα, απεικονίζει πλήρως το δράμα και τις κακουχίες που έζησαν οι εξόριστοι της εποχής εκείνης.
Το 2014, τοποθετήθηκε και δεύτερο μνημείο, από την ΟΓΕ.
 Λίγο μακρύτερα, συναντήσαμε δύο πρόχειρα κατασκευασμένες ξύλινες ταμπέλες, οι οποίες οριοθετούσαν τις περιοχές στις οποίες υπήρχαν οι σκηνές των Α.Ε.Τ.Ο – Ε.Σ.Α.Ι. ανδρών και γυναικών. Συνολικά, υπήρχαν στο νησί τέσσερα τάγματα με τις επωνυμίες Α.Ε.Τ.Ο, Β.Ε.Τ.Ο κλπ.
Διάσπαρτα στο χώρο, διακρίνονται αρκετά πέτρινα φυλάκια με τις μικρές τους πολεμίστρες να δίνουν έναν τόνο πολεμικό στο όλο σκηνικό. Ανηφορήσαμε βορειότερα, προς τα κτίρια που ύστερα από την προ δεκαετίας συντήρηση που τους έγινε, ακόμα στέκονται σε πείσμα της εγκατάλειψης, της διάβρωσης από την αλμύρα της θάλασσας και των ισχυρών ανέμων που πνέουν στην περιοχή. Πρώτος σταθμός οι αρτοκλίβανοι. Τα σημάδια του χρόνου κάνουν αισθητή την παρουσία τους στο επιβλητικό κτίριο. Η σκουριασμένη ταμπέλα με τα αρχικά Π.Ε.Κ.Α.Μ (Πανελλήνια Ενωση Αγωνιστών Μακρονήσου), μαρτυράει πως το ψωμί που βγήκε από αυτούς τους φούρνους κάθε άλλο, παρά γλυκό ήταν… Οι πόρτες κλειδωμένες και οι αίθουσες δυστυχώς άδειες από εξοπλισμό και μηχανήματα. Θεωρούμε πως εάν είχαν συντηρηθεί και σώζονταν ακόμα στην αρχική τους μορφή, θα είχαν αρκετό ενδιαφέρον για τους εραστές της σύγχρονης ιστορίας.
Δυστυχώς όμως και ως πριν από λίγα χρόνια, ο χώρος όχι μόνον δε σεβάστηκε από τους κτηνοτρόφους του νησιού, αλλά αντιθέτως όλα τα κτίρια ακόμα και οι εκκλησίες, χρησιμοποιούνταν ως μαντριά, με τους φούρνους να εκτελούν χρέη αποθήκευσης κοπριάς και κουρέματος ζώων !!!
 Οι αρτοκλίβανοι Ο χώρος αναφοράς του ΑΕΤΟ, κεντρίζει το ενδιαφέρον του επισκέπτη, με το εντυπωσιακό ασπρόμαυρο ψηφιδωτό να μαγνητίζει τα βλέμματα. Λίγο πιο πάνω, διακρίνονται τα χαλάσματα του διοικητηρίου, ενώ η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου αποτελεί ένα από τα κοσμήματα του νησιού. Οι εντυπωσιακές καμάρες του ναού με τον μεγάλο τρούλο, είναι ορατές από μίλια μακριά. Ο χώρος αν και πλέον εγκαταλελειμμένος, διατηρείται καθαρός μιας και τα τελευταία χρόνια έχει περιφραχθεί με συρματόπλεγμα και δεν χρησιμοποιείται πλέον ως μαντρί κατά την προσφιλή συνήθεια των βοσκών.
   Ύστερα από αρκετό περπάτημα στα δύσβατα μονοπάτια, κάτσαμε να ξαποστάσουμε στις κερκίδες του θεάτρου του Α τάγματος. Πραγματικά είναι πολύ οξύμωρο σε ένα τοπίο που τα πάντα ξυπνάνε μνήμες δυσάρεστες, πόνου, βασανισμού και καταπάτησης της ελευθερίας, να υπάρχει θέατρο. Δηλαδή ένας χώρος ο οποίος προάγει πολιτισμό !!! Με θλίψη αναλογιστήκαμε ότι η αφορμή για τη δολοφονία 300 - 350 στρατιωτών το 1948, αποτέλεσε αυτό το θέατρο. Συγκεκριμένα στις 29/02 επρόκειτο να τελεστεί τότε θρησκευτική ομιλία.
 Τη στιγμή που είχαν φτάσει στο Θέατρο ο 7ος, ο 6ος, ο 4ος, και ο 3ος λόχος κατά σειρά, ενώ ο 2ος ήταν καθ' οδόν και ο 1ος έτοιμος προς εκκίνηση (ο 5ος θα έμενε πίσω ως λόχος αγγαρείας), οι αλφαμήτες έφεραν προς τη συγκέντρωση σπρώχνοντας και δέρνοντας φαντάρους που ήταν ελεύθεροι υπηρεσίας λόγω ασθενείας.
Το γεγονός αυτό, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε την οργή των υπολοίπων φαντάρων που άρχισαν να διαμαρτύρονται. Την επόμενη ημέρα 01/03/1948, με αφορμή την παραπάνω διαμαρτυρία η οποία από τους δολοφόνους χαρακτηρίστηκε ως ανταρσία, άφησαν την τελευταία τους πνοή και βασανίστηκαν απάνθρωπα εκατοντάδες σκαπανείς στρατιώτες.
 Με τις παραπάνω σκέψεις να γυροφέρνουν στο μυαλό μας, πήραμε το δρόμο της επιστροφής. Χείριστη εντύπωση μας έκανε το γεγονός πως ένα μνημείο με τέτοια ιστορία έχει αφεθεί κυριολεκτικά στην τύχη του και έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο νεκροταφείο αυτοκινήτων. Μετρήσαμε τουλάχιστον 40 εγκαταλελειμμένα σκουριασμένα οχήματα, τα οποία στέκουν εκεί να μας θυμίζουν το πόσο σεβόμαστε τα ιστορικά μας μνημεία. Ακόμα όμως και ιστορική αξία να μην είχε το συγκεκριμένο νησί, θεωρούμε απαράδεκτο το φυσικό μας πλούτο να τον καταστρέφουμε έτσι, ελαφρά την… καρδία μετατρέποντας τον σε σκουπιδότοπο.
 Παναγιώτης Μερεντίτης Σου αρέσει το organiclife.gr / Like... έκανες ;
|
